“NFT, Metaverse ve Öteki Şeyler”: NFT modasından, modanın NFT’sine
Teknoloji dünyasında metaverse, blockchain ve NFT odaklı yenilikleri ve gelişmeleri ele aldığımız haftanın özeti, “NFT, Metaverse ve Öteki Şeyler” ile karşınızdayız. İşte Habertürk’ten Necdet Çalışkan’ın hazırladığı öteki evrende haftanın öne çıkanları…
1- NFT’LER MODANIN GELECEĞİNİ YENİDEN ŞEKİLLENDİRECEK
Bölünemez tokenler (NFT’ler), ürün inovasyonunu, üretim süreçlerini ve topluluk oluşturmayı teşvik ederek küresel moda endüstrisinin geleceğini yeniden şekillendirirken, gelir ve pazarlama için yeni kanalların yanı sıra yeni kimlik doğrulama yöntemlerini de geliştirmeye devam ediyor.
Huobi Araştırma Enstitüsü, moda markalarının dijital sanat olarak görülme eğiliminde olan NFT’lerin (Nitelikli Fikri Tapu) arkasındaki teknolojiden yararlanarak gerçekleştirebilecekleri potansiyel faydalara dikkat çeken “Moda NFT’sine Genel Bir Bakış- NFT’ler Moda Endüstrisini Nasıl Değiştirecek?” başlıklı raporu yayınladı.
Rapor, moda NFT’lerinin Hibrit Ürünler, Dijital Koleksiyonlar, PFP Türevleri ve Metaverse Moda olmak üzere dört ana kategoriye ayrılabileceğini vurguluyor. Rapordan öne çıkanlar şöyle:
– NFT’ler, moda markalarının üretime geçmeden önce NFT’lerin dijital biçiminde fiziksel ürünler satarak gelir modellerini yenilemelerine olanak sağladı. Ayrıca, tüketicilerin ikincil piyasada ürünleri serbestçe ticaret yapmalarını kolaylaştırdılar. NFT’lere yerleştirilmiş akıllı sözleşmeleri kullanarak, markalar ve tasarımcılar, yeniden satış fiyatının yüzde 5 ila yüzde 10’u arasında değişebilen ikincil yeniden satışlardan sürekli bir telif hakkı akışı kazanabiliyorlar.
– NFT’ler ayrıca, izlenebilirlik ve tüketicinin korunması için bir kimlik doğrulama yöntemi sunarak, ikincil yeniden satış pazarındaki sahte ürünlerin uzun süreli zorluğuyla etkin bir şekilde başa çıkabilir. Ek olarak, birlikte çalışabilirlik, telif hakları, ürün özellikleri, akıllı sözleşmeler ve sahiplik ile ilgili bilgileri içeren etiketlere yer vererek geleneksel moda ürünleri açıklamalarının sınırlarını aşıyorlar.
– Moda markaları, sadık bir müşteri tabanı oluşturmak için NFT’leri bir pazarlama aracı olarak kullanmaya başladı. Tüketicilerin, yalnızca NFT sahiplerine özel Discord grupları veya toplulukları aracılığıyla birbirleriyle kolayca bağlantı kurmasına yardımcı olurlar. Shopify tarafından oluşturulan token-girişli e-ticaret platformları, ayrıcalıkları yeni bir düzeye taşıyarak, sahiplerine özel çevrimiçi vitrinler, indirimler ve deneyimler getirdi.
– Küresel moda endüstrisi, ana iş alanlarında NFT’lerden yararlanmanın henüz başlangıç aşamasında. Vogue Business Index’teki moda markalarının yalnızca yüzde 17’si NFT’leri keşfetti veya ürünlerine dahil etti. NFT’lerin potansiyeli, moda markalarının tekliflerini, gelirlerini, pazarlama kanallarını ve müşteri tabanını büyütmelerine yardımcı olma konusunda sınırsız olabilir.
– NFT teknolojisini entegre eden daha fazla moda ürünü kategorisi görmemiz muhtemel. Kategoriden bağımsız olarak, moda markaları her zaman moda NFT’lerinin başarısını yönlendiren 6 temel değeri göz önünde bulundurmalıdır: Satılabilirlik, özgünlük, ayrıcalık, topluluk, kimlik ve etkileşim.
2- THE SANDBOX TÜRKİYE’YE ÖZEL METAVERSE DÜNYASI KURUYOR
Dünyadaki en popüler metaverse projelerinden olan ve 3.9 milyar dolarlık pazar hacmine ulaşan The Sandbox, Türkiye pazarına giriş yaptı. Türkiye’de oyun ve kripto pazarı odağında oldukça bilgili ve ilgi sahibi bir nüfusun olmasının pazara giriş motivasyonlarını artırdığını belirten The Sandbox’ın Kurucu Ortağı ve COO’su Sebastien Borget, “Türkiye bölgesinde çok değerli bir konuma sahip. Özellikle yeniliklere açık ve teknolojiyi yakından takip edip deneyimleyen halkı ise bizim gibi yeni dünyalar yaratan bir ekibin en değer verdiği kullanıcı profilini temsil ediyor” dedi.
Ekip olarak Türkiye’ye ve Türk halkına özel Türkçe kullanılabilecek bir metaverse dünyası yaratmak için kolları sıvadıklarını söyleyen Borget, “2 yıl gibi bir süre sonunda Türkiye’nin, metaverse dünyasının en değerli 3 ülkesinden biri haline gelmesini hedefliyoruz” diye konuştu.
The Sandbox Türkiye, Almanya ve MENA Bölgesi Direktörü Arslan Kiran ise Türkiye özelinde yaratılacak metaverse dünyasına dahil olmak isteyen oyun stüdyoları, sanatçılar, geliştiriciler ve markaların kabul edileceği iş birliği programlarını devreye aldıklarını belirterek, “Türk kullanıcılarının Türkçe olarak güvenle hareket ettiği, oyun oynayarak veya konserlere katılarak eğlendiği, iş yaptığı, düzenlenen konferanslarla sanat festivallerine katıldığı ve yatırım yaparak kazandığı özel bir dünya kuruyoruz” dedi.
3- BU TEKNOLOJİLER PERAKENDEYİ KÖKTEN DEĞİŞTİRECEK
Türkiye ve dünya genelinde, fiziksel alışveriş talepleri devam ederken diğer yandan perakendeciler müşteri deneyimini farklılaştırmak için akıllı mağaza uygulamalarını devreye sokmaya başladı. Bu kapsamda trend sektörleri inceleyerek raporlar hazırlayan Good Innovation’ın Araştırma Merkezi perakende raporunu yayınladı.
Perakende alanında günümüzün en popüler konularından biri olan metaverse’in öne çıktığının belirtildiği rapor, şirketlerin perakende anlamında metaverse stratejilerinin çoğunlukla marka değerlerini desteklemek üzerine kurguladıklarını ortaya koydu. Sanal showroom’ların oluşturulması ve fiziksel deneyimlerin online ortama uyarlanması bu alandaki önde gelen beklentiler arasında.
Metaverse’ün lüks tüketim ürünleri için yeni bir dünyanın kapılarını açacağı öngörülen raporda, perakendeyi kökten değiştirecek 14 trend şu başlıklar altında toplandı:
Trend 1: Dijital yerel markalar perakende rekabetini artıyor
Trend 2: Tüketicilerin özlemini çektiği deneyimsel perakendeye yatırım yapılıyor
Trend 3: Reklam maliyetleri fiziksel perakendeye ağırlık verilerek azaltılıyor
Trend 4: Yüz yüze deneyim talebinin artmasıyla mağaza içi alışveriş yeniden hız kazanıyor
Trend 5: Çok kanallı alışveriş deneyiminde kanallar arası tutarlılık şart
Trend 6: Beklentisi yükselen çalışanları çekmek için yeni İK modelleri tasarlanıyor
Trend 7: Temassız perakende deneyimi talebi artıyor, yeni akım; ödemesiz mağazalar, hızlı ve otonom teslimatlar
Trend 8: Farkındalık yaratmak için perakende ve marka iş birlikleri ön plana çıkıyor
Trend 9: Otonom teknolojiler giderek daha fazla kullanılıyor
Trend 10: Müşterilere sanal alışveriş deneyimleri yaşatmak önem kazanıyor
Trend 11: İnteraktif perakende deneyimi ile sosyal satışlar ön plana çıkıyor
Trend 12: Hızlı teslimat seçenekleri markaları farklılaştırıyor
Trend 13: Şimdi al sonra öde, tek tıklama ile ödeme gibi ödeme seçenekleri yaygınlaşıyor
Trend 14: Özellikle Z kuşağı için sürdürülebilirliği günlük iş modellerine yerleştiren markalar ön plana çıkıyor
4- CEM KARACA’NIN NFT PORTRESİNE MAHKEME ENGELİ
Anadolu rock müziğinin efsane ismi Cem Karaca’nın oğlu Emrah Karaca’nın, babasının klasikleşmiş bir fotoğrafından yararlanılarak NFT (Non-fungible Token, Nitelikli Fikri Tapu) formatında hazırlanan portrenin satışının durdurulması, babasının kişilik ve fikri haklarına karşı gerçekleşen ihlallerin giderilmesi için açtığı davada ihtiyati tedbir kararı verildi.
Emrah Karaca, Ressam Yiğit Mohaç Yücel’in Cem Karaca’nın bir portresini ünlü NFT satış platformu “Open Sea” üzerinden satışa sunacağını öğrenmesinin ardından avukatı Av. Görkem Gökçe aracılığı ile İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı.
Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda Yiğit Mohaç Yücel’in NFT olarak satışa sunduğu portrenin Cem Karaca’nın bir fotoğrafından yola çıkılarak hazırlandığı ve Cem Karaca’nın dış görünüşünün ticarileştirildiği, bu nedenle davalının fiillerinin Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nu ve kişilik haklarını ihlal eder nitelikte olduğu sonucuna ulaşıldı. Bunun üzerine mahkeme, Cem Karaca’nın portresinin izinsiz olarak kullanıldığı internet sitelerine erişimin engellenmesine ve Opensea isimli platformda yer alan, NFT formatında satışa sunulan Cem Karaca portresinin satışının engellenmesine karar verdi.
Kararın NFT’lerin hukuki niteliği konusundaki önemine dikkat çeken bilişim ve teknoloji hukuku uzmanı avukat Görkem Gökçe “NFT’lerin hukuki niteliği oldukça tartışmalı olmakla birlikte mahkeme bu kararı ile NFT’lerin icra hukukuna konu olabilecek bir malvarlığı değeri olduğunu kabul etmiş oldu” dedi.
5- İNSAN VÜCUDUNUN MUCİZESİ VR DENEYİM İLE BULUŞTU
Ağız ve diş sağlığının önemine dikkat çekmek isteyen MediaMarkt ve Philips, kişiselleştirilmiş ve özel bir VR (sanal gerçeklik) deneyimi ile ziyaretçileri vücutlarında 3 boyutlu bir yolculuğa çıkardı. VR deneyimi ile ayrıca kullanıcılara kalp, beyin ve sinir sisteminin yapısını, vücut sistemindeki hücreleri ve DNA yapısının simülasyonunu da inceleme fırsatı sunuldu.
Etkinlikte hızla gelişen metaverse teknolojilerinden faydalanılarak oluşturulan özel bir alanda tüketiciler, kişiselleştirilmiş ve özel bir VR uygulaması sayesinde insan vücudu simülasyonunda 3 boyutlu bir deneyim yaşadı. Bu uygulamalarla tüketicileri, tercih edecekleri kişisel sağlık ürünleri konusunda bilinçlendirmeyi hedefleyen MediaMarkt ve Philips; ağız ve diş sağlığının önemini, beyin ve sinir sisteminin yapısını, kalbin büyülü dünyasını, vücut sistemindeki hücreleri ve DNA yapısını oluşturulan simülasyonla kullanıcılarla paylaştı.
6- TÜRKİYE’DE ‘BLOCKCHAIN DESK’ KURDU
Uluslararası denetim, vergi ve danışmanlık şirketi EY (Ernst & Young), blok zinciri teknolojilerinin sektörler için barındırdığı potansiyele odaklanacak ve kurumlara profesyonel hizmetler sunacak olan Blockchain Desk birimini kurdu. Blockchain Desk, tüketici ürünleri, perakende, enerji, kamu hizmetleri, sağlık, otomotiv, havacılık ve medya gibi kritik sektörler de dahil olmak üzere hayatın her alanında blok zinciri teknolojilerinin sunduğu olanaklara dikkat çekmeyi, organizasyonlara bu doğrultuda rehberlik yaparak profesyonel hizmetler sunmayı hedefliyor.
Blok zinciri teknolojilerinin tedarik zincirleri de dahil olmak üzere akla gelebilecek hemen her endüstri için yıkıcı ve dönüştürücü yenilikler getirdiğini söyleyen EY Türkiye Blockchain Desk Lideri Esra Özdemir yeni yapılanma ile ilgili şunları söyledi: “Günümüzde blok zinciri denince dünyada olduğu gibi ülkemizde de akla önce popüler kripto para birimleri ve NFT gibi kripto varlıklar geliyor. Ancak blok zinciri teknolojileri sadece bundan ibaret değil.”
7- ‘TOKEN’LI SEYAHAT UYGULAMASI KİTLE FONLAMA TURUNA ÇIKTI
iOS ve Android mobil işletim sistemleri üzerinden kullanıma sunulan sanal turizm uygulaması Tourist, kitle fonlama merkezi fonbulucu’da yatırımcılarla buluştu. Girişim, 26 Ağustos 2022’ye kadar sürecek olan paya dayalı kitle fonlaması turunda şirket paylarının yüzde 16.2’sinin arzıyla, 2 milyon TL finansman elde etmeyi hedefliyor. Haziran 2021’de Mert Akman ve Umut Türemen tarafından Münih’te seyahat, metaverse ve kripto ekosistemine odaklanarak hayata geçirilen mobil turizm uygulaması, fonlama sonrası geliştireceği entegrasyonlarla kullanıcılarına dünyayı gezerken kripto token kazanma fırsatı sunacağını duyurdu.
Kullanıcılar, uygulamada yer alan şehirleri ziyaret ettiklerinde sunulan iki farklı mod sayesinde bu şehirlerin sokak ve caddelerinde araba sürebiliyor ya da yürüyüş yapabiliyor. Ayrıca kullanıcılar, şehirlerde ziyaret edilmesi gereken en popüler noktaları öğrenebiliyor ve bu noktalara sanal seyahat gerçekleştirebiliyor. Uygulama, bu özelliklere ek olarak ziyaret edilen her şehirde kullanıcılar için hazırlanmış bir oyunlaştırma sistemini kullanıyor.
Şehirlerde yer alan soruları cevaplayan kullanıcılar, soruları doğru bildikleri takdirde belirli puanlar kazanıyor ve bu puanlar yakın gelecekte entegre edilecek kripto token sisteminin altyapısını oluşturuyor. Verilen bilgiye göre uygulamanın halihazırda kullanılan puan sisteminin ilerleyen süreçte token sistemine entegre edilmesiyle, kullanıcılara dünyayı gezerken kripto para kazanma yolu açılacak.
8- AVUSTRALYA MERKEZLİ BLOCK EARNER TÜRKİYE’DE
Türk girişimci Çağlayan Karaboğa’nın kurucularından olduğu, Avustralya merkezli yeni nesil fintech Block Earner, Türkiye’deki faaliyetlerine Temmuz ayı itibariyle başladı. Coinbase Ventures’ın liderlik ettiği ve Avalanche’ın kurucusu Emin Gün Sirer’in de aralarında olduğu yatırım şirketleri ve melek yatırımcılardan 6.4 milyon Avustralya Doları yatırım alan Block Earner, merkeziyetsiz finans sistemi (DeFi) ve blockchain tabanlı finansal uygulamalarına odaklanıyor.
Türkiye’yi Avrupa’da merkez üs olarak konumlandırmayı hedeflediklerini belirten Block Earner Kurucu Ortağı Çağlayan Karaboğa, şunları söyledi:
“Türkiye’nin zamanında yakalamış olduğu birkaç büyük teknoloji dalgası var, bunlardan biri de blockchain teknolojisi. Türkiye, pazar büyüklüğü ve kullanıcı adaptasyonu anlamında, dünya sıralamasında çok önemli bir yere sahip. Türk kullanıcıların karşısına ilk etapta dijital ABD doları, dijital altın ve kripto paralar üzerinden sabit getiri alabilecekleri yeni nesil birikim hesaplarıyla çıkacağız. Bu, Türkiye’de bir ilk olacak… İlk isteğimiz orta vadede Türkiye’den Avrupa’ya açılmak. İlk olarak 12 aylık sürede 100 bin aktif kullanıcıya ulaşmayı hedefliyoruz.”
9- DART, DİJİTAL SANAT VE NFT EĞİTİMLERİNE BAŞLADI
Samsung’un Türkiye’de dijital sanatın gelişimine katkı sunmak amacıyla hayata geçirdiği dART Dijital Sanat Platformu’nda herkese açık ‘Dijital Sanat’ ve ‘NFT’ eğitimleri online olarak başladı. Türkiye’nin dijital sanat ve NFT teknolojileri alanındaki uzman isimlerinden Hakan Yılmaz ve Devrim Danyal’ın hazırladığı eğitim içerikleri; 15 bölüm NFT, 15 bölüm Dijital Sanat olmak üzere 30 bölümlük, ortalama iki dakikalık kısa videolardan oluşuyor.
Platformda yer alan NFT ve Dijital Sanat ile ilgili eğitim içeriklerinin öne çıkanları şunlar:
NFT nedir?, NFT sadece sanat için midir?, Bir NFT’nin değeri nasıl belirlenir?, NFT’nin jpeg’den farkı nedir?, NFT hayatımızda hangi sektörlerde yer alacak?, NFT’ye sahip olmak için ne gerekir?, NFT nerelerden satın alınabilir?, Herkes NFT üretebilir mi?, Dijital sanat nedir ve nasıl yapılır?, Dijital sanat üretmek için gerekli araç gereçler nelerdir?, Dijital sanat eserlerimi nasıl satışa sunabilirim?, Eserlerimin fiyatını nasıl belirlemeliyim?, Eserlerimin görünürlüğünü artırmak ve fark edilmek için neler yapabilirim?, PFP projesi nedir ve ne işe yarar?